53 Gazeteciler Derneği Başkanı Mustafa Bayrak Yerel basının bulunduğu ilin gelişip kalkınabilmesi, ilin ihtiyaçları ve aksayan yönlerinin sergilenmesi ile halk adına uyarı ve denetim görevi yapması en önemli sektörlerin başında geldiğini söyledi.
Türkiye genelinde birçok ilde
deklarasyon yayınlayan ve yerel basının yörenin sesi ve kulağı olduğunun
belirtildiği deklarasyonda yerel basına sahip çıkılması istendi.
Konuyla ilgili açıklama yapan 53
Gazeteciler Derneği Başkanı Mustafa Bayrak, yerel basının, bulunduğu ilin
gelişip kalkınabilmesi, ilin ihtiyaçları ve aksayan yönlerinin sergilenmesi ile
halk adına uyarı ve denetim görevi yapması en önemli sektörlerin başında
geldiğini söyledi.
Resmi ilanlarla basına destek geleneğinin 1961’e kadar çeşitli adlarla
sürdürüldüğünü hatırlatan Mustafa Bayrak 1961’de Basın İlan Kurumu’nun kurulması
ile de konunun yasal bir görünüme kavuşturulduğunu dile getirdi. Ancak son
zamanlarda Devlet İhale Kanunu’nun delinerek yapılan alımların sadece yerel
basının kaynaklarını kurutmakla kalmadığını, bu durumun devlete daha pahalıya
geldiğinin altını çizen Bayrak, “Rize genelindeki bazı gazetelerimizde tek
manşetle yayınladığımız deklarasyonumuz halkımızı yerel basının sorunları
hakkında bilgilendirme, tüm ilgilileri de uyarı niteliğindedir. Halkımız şunu
çok iyi bilmelidir ki, yerel basınımızın bugün içinde bulunduğu zor durum tek
bir nedene bağlı değildir. Yıllardır giderek artan sıkıntılar 2018 Temmuz
ayından itibaren döviz kurlarındaki artış nedeni ile had safhaya çıkmıştır.
Ülkemizde bulunan kâğıt fabrikalarının özelleştirilmesi ve özelleştirilen fabrikaların
üretim yapmamaları nedeni ile kâğıtta dışa bağımlı bir hale gelinmiştir.
Gazetelerin diğer sarf malzemelerinin çok büyük bir bölümü de ithal olarak
sağlanmaktadır. Bu nedenle maliyetler son bir yılda ikiye hatta üçe
katlanmıştır. Maliyetler artarken gazete gelirleri ise hızla düşmüş ve halen
düşmeye de devam etmektedir. Bunun başlıca nedeni ise bazı kamu kurum ve
kuruluşlarının çeşitli yöntemlerle Devlet İhale Kanunu’nu delme girişimleridir.
Devlet İhale Kanunu’na göre ilana çıkılarak ihale yöntemiyle mal ya da hizmet
alımı yapması gereken birçok kurumun yasal olmayan bir şekilde pazarlık ya da
doğrudan alıma gittikleri görülmektedir. Bu durum Sayıştay raporları ile de
sabittir. Devlet İhale Kanunu’nun delinerek yapılan alımlar sadece yerel
basının kaynaklarını kurutmakla kalmamaktadır. Bu durum haksız bir rekabeti
ortaya çıkarttığından ihalesiz alımlar, devlete daha pahalıya gelmektedir.
Ayrıca, aynı malı satan onlarca kişi ve kuruluş varken bunların arasında
bazıları sürekli büyümekte, diğerleri ise geçim derdine düşmektedir” dedi.
Resmi ilan alma hakkının bedava bir hak olmadığını kaydeden Bayrak, “Öte
yandan; kamuoyumuz şunu çok iyi bilmeli ve kavramalıdır ki, bir yerel gazetenin
resmi ilanlardan yararlanması çok ağır koşullara tabidir ve yasalarla belirlenmektedir.
Resmi ilan alan bir gazetenin istihdam edeceği personel sayısı ve bunların
nitelikleri, gazetenin en az kaç sayfa olacağı ve sayfa yüz ölçümleri, baskı
sayısı, baskı kaliteleri gibi onlarca husus yasalarla belirlidir ve bunlar her
yıl birden fazla denetime sahiptir. Bugün itibarıyla resmi ilan alma hakkına
sahip bir gazetenin aylık maliyeti 20 ile 25 bin lira arasında değişmektedir.
Özetle; resmi ilan alma hakkı bedava ya da bazılarının tabiri ile beleş bir hak
değil, pahalı ve müeyyideleri ağır bir haktır. Bu hakkı elinde bulunduran ilimizdeki
yerel gazetelerin özellikle son bir yıl içinde ekonomik sorunlar nedeni ile
özel sektörün giderek daralan reklam bütçelerinin yanı sıra bazı aylar tek bir
resmi ilan almadan ayakta durmaya çalışmaları mesleklerine duydukları sevgi ve
istihdam ettikleri personelleri ve bunların ailelerine karşı sorumluluk
duygularından başka bir şeyle izah edilemez. Kamuoyumuzun altını çizerek
dikkatlerine sunmak istediğimiz bir husus, asıl olan tüm basın yayın kuruluşlarının
görevlerini tam anlamı ile yerine getirebilmeleri için bağımsız olmalarıdır. Bu
da ancak ekonomik bağımsızlık ile sağlanabilecek bir olgudur” diye
konuştu.
�